Τα φορολογικά συστήματα επιδείνωσαν την κρίση

Τα δημόσια ταμεία αναζητούν έσοδα. Τα μεσαία και χαμηλότερα στρώματα απαιτούν να πληρώσουν οι πλούσιοι για την κρίση. Κάποιοι από αυτούς ανταποκρίνονται και κάνουν βήματα πιο τολμηρά από τις κυβερνήσεις. Αλλοι, οι περισσότεροι, ισχυρίζονται ακόμη ότι η υψηλή φορολόγηση αποτελεί αντικίνητρο για επενδύσεις. Μέσα δε σε όλα αυτά, στο χώρο της οικονομίας, υπάρχει ένα ερώτημα που παραπέμπει στο γνωστό σε όλους μας «έκανε η κότα το αβγό ή το αβγό την κότα;». Με άλλα λόγια: «Η κρίση αυξάνει τη φορολογία ή μήπως η φορολογία παράγει την κρίση;»
Τι λένε, όμως, οι ειδικοί για όλα αυτά; Από τις εκατοντάδες απόψεις που διατυπώνονται, αξίζει να γίνει μία ιδιαίτερη αναφορά στη μελέτη που εκπόνησε για λογαριασμό της Munich Re ο καθηγητής του ιταλικού πανεπιστημίου της Πάβια, Λουίτζι Μπερνάρντι, με τίτλο «Οικονομική κρίση και φορολογικό σύστημα στην Ευρώπη». Μία μελέτη η οποία από την εισαγωγή της κιόλας φροντίζει να καταστήσει σαφείς τις θέσεις της.

Δίλημμα
«Τα ισχύοντα φορολογικά συστήματα ενδεχομένως ενέτειναν την κρίση και αυτό εγείρει το θέμα της αναγκαιότητας να υπάρξει ένα καλύτερο σύστημα σε συγκεκριμένους τομείς και ειδικά στον τραπεζικό», σημειώνει η ομάδα του Μπερνάρντι και συνεχίζει: «Οι ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές (αλλά και μη ευρωπαϊκές) χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα πραγματικό δίλημμα -να μειώσουν περαιτέρω τη φορολογία, έτσι ώστε να τονώσουν την ανάπτυξη ή, αντιθέτως, να αυξήσουν τα δημόσια έσοδα προκειμένου να σταθεροποιήσουν τη δημοσιονομική κατάσταση και το ύψος του χρέους, που επιδεινώθηκαν εξαιτίας της κρίσης».

Η ομάδα περιγράφει αμέσως το πλαίσιο των προτάσεών της στο συγκεκριμένο πρόβλημα. «Προτάσεις που έχουν διατυπωθεί εδώ και καιρό γίνονται ξανά επίκαιρες -όπως είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και η μείωση των συντελεστών- ενώ σε αυτές έρχονται να προστεθούν πιο πρόσφατες ιδέες, όπως η μετατόπιση των δημοσιονομικών βαρών από την εργασία και το κεφάλαιο προς την κατανάλωση, το real estate και τις πηγές ενέργειας», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο κείμενο. Παράλληλα, βεβαίως, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αποτελεσματικότητα των φορολογικών και ελεγκτικών αρχών, με σκοπό να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή -αναφέρεται, μάλιστα, ως παράδειγμα η περίπτωση της Ιταλίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της επιστημονικής ομάδας, «στο διάστημα 2007-2010, το μερίδιο της φορολογίας στο ΑΕΠ των 27 χωρών-μελών της Ε.Ε. μειώθηκε συνολικά κατά μία ποσοστιαία μονάδα, ενώ την ίδια περίοδο οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν κατά τέσσερις μονάδες» -προφανώς, εξαιτίας της στήριξης τραπεζών και επιχειρήσεων, αλλά και της αναγκαίας αύξησης των κοινωνικών δαπανών (επιδόματα ανεργίας κ.λπ.). Ειδική αναφορά γίνεται επίσης, όπως τονίστηκε αρχικά, στον τραπεζικό κλάδο. «Μια πλευρά αφορά τις αμοιβές που δίνονταν στα στελέχη και τα οδηγούσαν σε ολοένα πιο βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές κινήσεις. Η αιτία είναι ότι αυτές οι αμοιβές σχετίζονταν με την παραγωγικότητα και συχνά δίνονταν με τη μορφή μπόνους ή μετοχών, που φορολογούνται με χαμηλούς συντελεστές», υπογραμμίζεται.

Κερδοσκοπία
«Τα φορολογικά συστήματα συνέβαλαν στην εκδήλωση και κλιμάκωση της κρίσης -κι αυτό συνέβη επειδή ευνοούσαν την κερδοσκοπική πρακτική και την αύξηση του βαθμού μόχλευσης», αναφέρεται στα συμπεράσματα της μελέτης -όπου, επίσης, προτείνεται ευθέως η όσο το δυνατό ευρύτερη απλοποίηση των φορλογικών συστημάτων και η καθιέρωση κατά προτίμηση ενιαίων φορολογικών συντελεστών, σε όλες τις κατηγορίες.

Πηγή